Het dagboek van Annie velthuis
Op 22 januari 1942 begint Annie met haar dagboek. Vermoedelijk is ze net zoals zoveel anderen er van bewust geraakt dat het niet zo snel over zal zijn, alhoewel er steeds gesproken wordt over het ophanden zijnde einde van de oorlog. De verregaande verduitsing van het bestuur heeft natuurlijk ook een enorme invloed op het werk op het gemeentehuis en het feit dat zij hier werkt, zorgt ervoor dat ze constant met de gevolgen van de bezetting wordt geconfronteerd. Vermoedelijk heeft dat er ook toe bijgedragen dat ze aan een dagboek begon. Misschien in het begin alleen maar als een aantekenschrift om de juiste feiten op het gemeentehuis door te geven, maar langzaam maar zeker krijgt het een veel meer persoonlijk karakter.
Plaatselijk personen zijn op het einde van het boek met een korte beschrijving weergegeven.
Alle teksten, die met een datum beginnen komen uit haar dagboek. Daartussendoor documentatie uit het archief van Herman.
Januari 1942
22 januari: Bommen op Enschede. 21 Doden.
30 januari: Hitler gaat geweldig tekeer aan de radio.
Annie geeft hiermee meteen de toon aan hoe de gemiddelde Nederlander over Hitler en de Duitsers, “Moffen” werden ze vaak genoemd, dachten in die jaren.
In februari, maart, april en mei beperkt Annie zich tot het vermelden van de internationale gebeurtenissen. Vaak als een oorlogscorrespondente beschrijft ze de vorderingen en tegenslagen van de geallieerde troepen. Steeds met het nodige leedvermaak worden de verliezen en nederlagen van de Duitsers vermeld.
Herman ordonnans bij de luchtbescherming
Op 20 maart krijgt Herman een acte van aanstelling ordonnans Luchtbeschermingsdienst.
Hier volgt een overzicht van deze activiteit zoals beschreven in het boek Ootmarsum 1940 – 1945.
Reeds in het eerste oorlogsjaar werd er op last van de Duitse bezetter een Dienst Luchtbescherming ingesteld. Deze dienst bestond uit meerdere onderdelen en had meerdere taken. Eén onderdeel had tot taak om alle luchtgevechten en bominslagen die zich binnen de gemeente afspeelden met datum en uur vermeld, te noteren. Nadien moesten deze gegevens dan aan de burgemeester, aan het hoofd van de Luchtbeschermingsdienst, de heer Straatsburg en aan de gemeentveldwachter worden gerapporteerd. Als er ’s nachts een vliegtuig werd gehoord, dan moest dat door de dienstdoende wachtpost worden genoteerd. Dat zo’n wachtpost, vooral in het begin meer dacht te horen, dan er in werkelijkheid was, bewijzen de notities van 16 april 1940:
- “Om 22.55 uur: Vliegtuig gesignaleerd, vliegende West naar Oost”.
- “Om 23.10 uur: Het vorige bericht betreffende de vliegmachine dient in zoverre gerectificeerd, dat het mogelijk is dat de vrachtauto van Kamphuis het motorgeronk veroorzaakte”.
De Commandopost van de luchtbescherming was gevestigd in het stadhuis. In de toren daarvan was een uikijkpost ondergebracht. Een andere uitkijkpost was op de watertoren op de Kuiperberg. In het stadhuis was ook de zogenaamde Radio-luisterpost ondergebracht.
Via die radio werden berichten uit andere delen van Nederland ontvangen, welke handelden over overvliegende bommenwerpers. Aan de hand daarvan kon dan bij benadering een vliegroute worden vastgesteld.
De commandopost was vooral de eerste tijd bezet van ’s avonds19.00 uur tot ’s morgens 07.00 uur.
Krantenkoppen De Oranjekrant 1942 #4 (archiefnummer 57)
Vier Kruizen
Vier jonge Nederlanders die zich wilde aansluiten bij Ned. Indische leger, geëxecuteerd door de Duitsers in Dijon.
Weldoen wel doen
Oproep aan beter gesitueerde Nederlanders om andere minder wel bedeelde Nederlanders te helpen nu voedselschaarste en andere ongemakken de kop beginnen op te steken in bezet Nederland.
Foto van Generaal Winkelman en ander Nederlandse legerleiders.
Op dat moment in gevangenschap in concentratiekamp Buchenwald.
Bezettingsrecht
Oproep tot het negeren van de wettelijke regelingen van de bezetter.
Eindexamen en arbeidsdienst
Bespreekt de verplichte arbeidsdienst voor 1e jaar studenten.
Waarschuwing voor de Nederlandsche boeren
Om zaaigoed voor zomerrogge te verbergen, zodat de bezetter dit niet in beslag kan nemen.
Zoo werkt de landstand
Een instelling die 45% van de veestapel in beslag moet gaan nemen.
De schandpaal
Lijst van Nederlanders die voor de Gestapo werken.
Mei 1942
Propagande Pamflet – Nach Hitlers Sturz 1 – 1942 (archiefnummer 70)
- Tekst van een verklaring afgelegd door Lord Cranborne op 21 mei 1942.
- Tekst van een boodschap aan het Duitse volk van Sir Stafford Cripps 11 mei 1942
- Overzicht van Duitse verliezen aan het westelijke en oostelijk front.
29 mei: Stork en Dikkers leveren mensenmateriaal aan Duitsland.
Nederlandse bedrijven in oorlogstijd
Er is altijd veel te doen geweest over het Nederlandse bedrijfsleven dat tijdens de oorlog aan de Duitsers leverde. Vooral in het verzetswezen was daartegen oppositie en de bedrijven waren ook een bombarderingsdoel voor de geallieerden (zie ook: Krantenkoppen Het Parool 10-5-1943 -archiefnummer 59). Aan de andere kant verschaften deze bedrijven werk aan Nederlanders die dan niet in Duitsland te werk gesteld werden. In Vught hield het Philips bedrijf veel gevangenen in leven, doordat ze niet verder werden getransporteerd. Mijn moeder heeft geen kwaad woord over de fabrikanten. “Ze hebben op een goede manier veel mensen gered”
Propaganda Pamflet – Mehr als 1000 Bomber auf einmal eingesetzt – 1942 (archiefnummer 72)
In de nacht van 30 mei 1942 heeft de Royal Air Force met ver over 1000 vliegtuigen Duitsland aangevallen.
Engelands aanbod:
- Gerechtigheid voor allen, ook voor de Duitsers
- Bestraffing van de schuldigen
- Economische gelijkberechting en zekerheid.
Engelands eis:
- Het Duitse volk moet zelf optreden, om zich van Hitlers gangsters te bevrijden.
Juni 1942
1 juni: de geallieerden verschijnen met 1250 vliegtuigen boven Keulen. Er is 5 km2 totaal weggevaagd. De Dom niet beschadigd, maar alles er omheen is weggevaagd. De bevolking moest 2 dagen en een nacht in Schutzraumen. Toen ze eruit kwamen, zo zwart als nikkers was alles vol rook en vuur. Over de 100 mensen gedood. 44 Tommy’s vonden den ondergang.
13 juni: Uit Hengelo zijn 500 Hollandse jongens vertrokken van Hazemeijer, Stork en Heemaf. Ook Ben Essink is erbij. Ben heeft in 2 weken al bijna 30 brieven geschreven.
De sik is vandaag als Burgemeester van Oldenzaal benoemd. Veel NSB-ers, maar ook niets anders. De Oranje, blanje bleu vlag wappert van de Plechelmus.
19 juni: H. K. H. Wilhelmina spreekt met Rooseveld. Ze is vanmorgen met mr. Churchill afgereisd per bommenwerper. Ze werden vergezeld door enige Hollandse officieren.
25/26 juni: Tussen Weerselo en Deurningen is een vliegtuig op een boerderij gevallen. Huis is totaal vernield. De bewoners zijn gespaard gebleven.
28 juni: 5 Engelse piloten zijn in Weerselo begraven. Ontzettend veel volk. 11 kransen en 2 boeketten.
29 juni: 2 Engelse krijgsgevangenen gesnapt in Tubbergen.
Bekendmaking (archiefnummer 23)
Iedere georganiseerde, die nog geen Hoenderkuikens heeft ontvangen, kan zich hiervoor t/m Woensdag 20/6 ten kantore v/d P.B.H. melden.
Betreffende kuikens kunnen op vrijdag 22/6 a.s. afgehaald worden v/d A.B.T.B te Ootmarsum.
Na Woensdag worden geen bestellingen meer aangenomen, er zijn nog ongeveer 4500 kuikens beschikbaar.
De P.B.H van Ootmarsum/Vasse
* PBH = Plaatselijk BureauHouder (van de voedselcommissie)
Juli 1942
3 juli: De Jodenvervolging duurt voort: niet bij anderen thuis komen; na 8 uur niet op straat; tussen 3 en 5 uur winkelen; niet meer fietsen; niet op banken zitten; geen telefoon meer hebben.
Vannacht trekt de ene sterke formatie na de andere over Ootmarsum. Nach Deutschland geht die Reise. Bremen onder handen gehad.
6 juli: Franse krijgsgevangenen in Ootmarsum, aangebracht door …. Door de Moffen naar Enschede gebracht.
12 juli: Verscheidene personen in Holland opgepakt. In Oldenzaal architect Mulder, Heideman, Anconé, kapelaan Kooiman, Engelbertink, drie leerkrachten van het Lyceum en twee van de ULO, Visser en meneer Gelderman.
De rivier de Don is rood van het bloed. Verwoede aanvallen op de bruggenhoofden. Twee miljoen Duitsers in de strijd, 50 divisies infanterie en 10 tankdivisies. In één dag heeft Duitsland 300 tanks verloren. In Libië gaan de Engelsen een beetje vooruit.
20 juli: Alle herenfietsen moeten in Oldenzaal, Losser en Almelo worden ingeleverd.
21 juli: De fietsen worden gewoon weggehaald: bij de cafés en uit de reparatiewerkplaatsen. Ook van de wielrijders afgepakt, zomaar op straat. In Raalte 198 fietsen afgenomen.
In Polen 476 Joden vermoord.
28/29 juli: Een Duitse jager bij de Hooboer aan de Duitse grens neergehaald. Deze nacht heel veel geschoten.
175.000 bommen op Hamburg.
Propagande Pamflet – Nach Hitlers Sturz 2 – 1942 (archiefnummer 71)
Belangrijke vragen voor het Duitse volk:
- Moet de oorlog verlengd of verkort worden?
- Kan Hitler Duitsland op een compromis vrede rekenen?
- Betekent de nederlaag van Hitler, het einde voor Duitsland?
- Zal Engeland Duitsland aan het Bolsjewisme overgeven?
- Betekent Hitlers nederlaag arbeidsloosheid en inflatie?
- Betekent Hitlers ineenstorting een “Nieuw Versaille”?
- Verwacht Engeland dat het Duitse volk aan de ineenstorting van het Hitlerregime meewerkt?
Augustus 1942
9/10 augustus: Ontzettend veel Tommy’s vannacht boven Ootmarsum. Alle Ootmarsumse burgers actief. Velen denken dat de invasie er is. Surrogaat van Denekamp heeft de koffers en alles al klaar staan; hij wilde zo weg. (‘t “Surrogaat” was de spotnaam voor de burgemeester van Denekamp). Osnabrück was het mikpunt. Sterke formaties volgden elkaar op. Het gebrom was niet van de lucht.
14 augustus: Weer gijzelaars genomen o.a. De Kock, accountant uit Almelo. De gijzelaars worden door de Oranjezenders martelaren genoemd. Gisteravond mooie, ontroerende beschouwing hierover door een dominee; er zullen wel niet veel gijzelaars terugkomen. Vrijdag 7 augustus is een Duitse munitietrein de lucht ingegaan. Als de daders zich vóór 14 augustus zich niet hebben gemeld, volgt fusillering van de gijzelaars.
18 augustus: Twee Franse krijgsgevangenen, Henri Walle en Eugene Gucant door de veldwachter (Rorink) opgepikt en de volgende morgen naar Nordhorn getransporteerd.
20 augustus: Vanmiddag schik gehad op het gemeentehuis. Rorink glijdt met de stoel op de vloer: plof, een paar benen in de lucht. Bets en ik rollen over de grond van het lachen.
23 augustus: Dominee is teruggekeerd uit Amersfoort. Zo mager als brandhout en een kaal hoofd. Evenals Aan de Stegge.
(Dominee Nijland en timmerman G. aan de Stegge waren gearresteerd. Eerstgenoemde vanwege anti-Duitse uitlatingen tijdens preken in de kerk. Samen met notaris Joosten zaten ze een tijdlang gevangen in een kamp te Amersfoort)
28 augustus: De Tommy’s hebben er vannacht 30 verloren. Vliegtuig neergestort bij Delden.
Jan Scholten (directeur Steenfabriek?) en Gait Silderhuis gepikt. Pim Silderhuis wordt gezocht, maar tevergeefs tot nu toe.
Gisteravond twee Duitse wachtposten bij de Burgemeester voor het huis. Ze beweren dat het krijgsgevangenen betreft.
31 augustus: De Koningin vandaag 62 jaar. Oranje boven!
Ben Essink met een ander uit Hengelo teruggekomen.
Prachtige uitzending vanavond van kwart voor negen tot kwart over negen. Alle Hollandse generaties hebben gesproken tot onze Koningin. Het Wilhelmus galmde weer echt ouderwets door de kamer.
Propaganda Pamflet – Amtliche Bekanntmachung (archiefnummer 73)
- Engeland zal, zoals verwacht de oorlog tegen Duitsland niet opgeven. Men moet daarom met een langere oorlogstijd rekening houden.
- Daarom worden de troepen in de bezette gebieden op volle sterkte gehouden. Verdere inkwartiering zal plaatsvinden en verloven worden niet verstrekt.
- Jachtvliegtuigen zijn, zoals is gebleken, niet in staat de luchtaanvallen te verhinderen of tegen te houden. De bevolking moet zich daarop instellen.
- Tot op heden zijn in over 70 steden militaire objecten gebombardeerd. In iedere stad zijn er, zoals de bevolking weet, militaire objecten. Aangezien er in de toekomst een toename in de Britse bombardementen te verwachten valt, is het onvermijdelijk dat alle Duitse steden hierin betrokken worden.
September 1942
3 september: Scholten en Silderhuis zijn weer op vrije voeten gesteld. Op de berg en in de villa is alles afgezocht naar fietsen. Pim is nog steeds weg.
In Beverwijk 3 personen wegens bonnenzwendel terechtgesteld. De Distributiekaarten worden onderscheiden in stad- en landkaarten.
Kapelaan De Bruin heeft ons verlaten om in Velp zijn taak te hervatten.
4 september: De Amerikaanse zender vertelt over de 50 gijzelaars die onlangs in Nantes (Frankrijk) zijn terechtgesteld. Er waren 2 jongens van 17 jaar bij, die erg bang waren te sterven. Een echte held heeft hen beiden tegen zich aangedrukt, zodat ze de mitrailleurs niet konden zien; zo was het gemakkelijker sterven.
10/11 september: Bernard van tante Ida komt op het seminarie in Ootmarsum; het is een uitzondering. Maandag moet hij beginnen. Vandaag is de eerste klas gearriveerd. Er komen 120 jongens in het Internaat.
(Toen de Duitsers het Klein Seminarie te Apeldoorn hadden gevorderd, werd voor de priesterstudenten het Radboud-internaat in Ootmarsum als alternatief seminarie gekozen. De kinderen verhuisden naar het klooster. Op 3 september 1944 moesten de studenten het internaatsgebouw weer verlaten, omdat de Duitsers het opeisten).
13/14 september: Prinsjesdag. Prins Bernhard maakt in zijn rede bekend dat er eind Januari een prins of prinsesje komt.
16/17 september: Vandaag is de opper opgepakt. De marechaussees Knoop, Veldkamp en Ten Donkelaar direct ontslag aangeboden aan de divisie – commandant en gekregen.
Huiszoekingen gedaan bij Silderhuis, Budde en Steinmeijer. Bij Silderhuis rogge en slaolie uit het huis genomen. Bij Steinmeijer enige kazen. Bij Scholten hebben ze heel wat ingepikt. Het moest met paard en wagen naar de kazerne worden gebracht.
Huiszoeking bij Budde
Mijn moeder vertelde me het volgende over de huiszoeking bij Budde. Bij Budde werd gezocht naar verstopte rogge en vlees of ander verboden spullen, maar papa Budde (Theo) had ook veel antiek en andere kostbare sieraden en kristal in een geheime spelonk op de zolder. Papa zei tegen de ‘crisiskerels’ die kwamen zoeken: “als je die oude zolder opgaat moet je precies weten waar je loopt anders zak je er doorheen”. Dus ze gingen niet en daar lag van alles – er was zelfs een kleine onderduikerskamer. Na de oorlog kwam alles voor de dag en daar hebben we mooie dingen van overgehouden.
18 september: Ontzettende gevechten bij Stalingrad. Rommel (in Afrika) is aardig tam geworden; hij heeft er flink van langs gehad met zijn zomeroffensief.
Vandaag huiszoekingen door die drie kerels met zwarte jekkers en wachtmeester Prins bij Wortelboer, Van Wezel, Verhulst en de Burgemeester. Zonder resultaat.
19 september: De nieuwe marechaussees zijn safe. Zij moeten in kost bij Holland-Indië of Kameraad Kip, maar willen niet. De Siepels (Ootmarsumers) meenden eerst dat het NSB-ers waren.
20 september: Ook nog een spionne in de stad. Bij Kip een gesloten gezelschap.
Spionnen
Mijn moeder aan het woord over spionnen. Je wist niet of dat waar was, maar we waren er wel erg bang voor, heel unheimisch. Er was een verdachte persoon uit Arnhem en de jongens in Ootmarsum hadden het plan hem op te ruimen, maar ze waren daar te bang voor. Er is nooit meer iets over hem gehoord. Heel spannend was het omdat Ben Essink, Jan Essink en die andere jongens van onze club er zo geheimzinnig over deden. Echt oorlogsgevoel.
22 september: Vanmorgen twee Franse krijgsgevangenen opgepakt. Zij zaten voor in de kerk. De Ruiter heeft zijn ontslag ook genomen. Hij moest naar de NSB-kazerne.
De Burgervader vandaag 10 jaar getrouwd!
23 september: Vier Nederlanders doodgeschoten wegens diefstal van Distributiekaarten in Beverwijk. (Om aan etenswaren en andere goederen te komen, had men distributiekaarten nodig. Het zal duidelijk zijn, dat mensen die waren ondergedoken geen kaarten konden krijgen. Vaak werden daarom distributiekantoren overvallen, de kaarten gestolen en dan aan die verzetsstrijders gegeven. De Duitsers beschouwden dit als een ernstig vergrijp waarop de doodstraf stond).
Drie mensen naar het concentratiekamp en hun goederen werden verbeurd verklaard, omdat ze Joden hadden geholpen.
Er staat doodstraf op het houden van muntgeld en onderdelen van vliegtuigen van de vijand(Engelse).
Vandaag heeft een boer in Raalte een crisiskearl in de nek geslagen; op slag dood.
(Het schrift is een paar dagen achter het kippenhok geweest; bang voor huiszoeking).
25 september: ’t Surrogaat en Toon zijn smoordik geweest. De mensen lachen.
Strenge maatregelen op de verduistering. Een bekeuring en drie dagen afgesloten van het licht.
In de oorlog moest zodanig worden verduisterd, dat geen lampenlicht naar buiten straalde. In die duisternis konden de geallieerde vliegtuigen zich immers moeilijk oriënteren)
28/29 september: Vannacht Tommy’s. Bommen gevallen bij het station in Oldenzaal.
29 september: Vandaag weer controleurs in de stad. Verschillende boeren met het boterkarnen gekregen. (’t Kon bij ons niet boteren vandaag).
Oktober 1942
6 oktober: Vanmiddag bericht gekregen dat notaris Joosten gistermiddag om 5 uur overleden is aan longontsteking. Mevrouw is vanmorgen weggegaan om haar man op te halen, want hij zou 7 oct. vrij komen. Een vreselijke slag voor haar.
Vijf voor half elf. Heel Ootmarsum schudt op haar grondvesten. Er zijn drie zware bommen in de buurt gevallen. Waar? Om 10 uur vlogen ze al. Misschien naar Berlijn. Zoëven is een Tommy neergestort.
Kwart voor 12. Net terug van de berg. Een Engels vliegtuig is ongeveer op 200 meter hoogte over ons huis gevlogen. Oom Antoon achter de schuur! In het Ruhrgebiet overal branden. Station in Almelo is getroffen. In Hengelo de Centrale (Electriciteits-).
11 oktober: De Joden hebben het hevig te verduren. Bijna alle Joden zijn nu naar de kampen. Hier in Ootmarsum hebben ze ook waarschuwing gekregen. In Enschede zijn de huishoudingen helemaal uit elkaar gerukt.
14 oktober: Opa gisteren 85 jaar.
Mau ten Brink bijna een geraamte. Riek heeft het op de zenuwen.
16 oktober: Bij Koopman in Tilligte is alles uit huis gehaald: 20 radio’s, 2 stofzuigers en veel sigaren en cigaretten.
Vanavond zijn de Tommy’s al vroeg. Om half 8 vielen er al bommen.
Weer gijzelaar doodgeschoten. Zij werden gestraft omdat anderen sabotage pleegden.
17 oktober: Gisteravond bommen in Almelo: 14 doden, veel gewonden. De Boddenstraat heeft het geleden en de nabijheid van het Algemeen Ziekenhuis. De Machinekamer en de gieterij van Stork getroffen. De fabriek van Dikkers heeft 5 blindgangers opgelopen (blindganger is een niet ontplofte bom).
Vanavond heeft H. M. de Koningin de bezette Nederlanden herdacht in haar rede. Misschien moeten de kuststreken nog ontruimd worden.
22 oktober: Vanmiddag om 3.10 uur bommen op Hengelo en Nordhorn. De mijnschacht van Stork is getroffen; 4 doden. Om half 6 weer vliegtuigen boven Hengelo.
24 oktober: Vandaag is de fabriek van Dikkers in Hengelo getroffen en goed. Stork heeft ook weer ’n beurt gehad. Bij Stalingrad gaat het goed. De Russen rukken weer op.
25 oktober: Vandaag bericht gekregen dat de kuststreken geëvacueerd worden. Hier komen 80 à 200 mensen uit Scheveningen en Den Haag. In Tubbergen ongeveer 3000 en in Denekamp goed 1000.
26 oktober. Vandaag luchtalarm in Hengelo; geen bommen.
Antoon van der Maas opgepakt voor de zwarte handel. Hij is in handen van de Sicherheitspolizei.
Nathan is opgepakt. Hij zit in het zaakje van Koopman, die zo’n 33 radio’s, 200 sigaren en nog veel meer in huis had.
Veel bakkers zitten vast. Op de kazerne ook nog twee voor de rogge.
November 1942
1 november: Antoon van der Maas weer vrij.
5 november: Generaal Rommel met zijn leger finaal verslagen in Afrika. Een geweldige nederlaag. Generaal Alexander heeft van alle kanten gelukwensen ontvangen. De geallieerden hebben nu het hele gebied rond de Middellandse zee in bezit.
9.00 uur Radio Oranje. Prachtig verslag uit de woestijn. Zojuist bereikt ons het nieuwste liedje uit de woestijn: “Wat drommel. Wat drommel. Wat is er met die Rommel?”
6 november: Vandaag grote Najaarsmarkt. Handel traag: 2 biggen, 2 koeien en ca. 10 boeren.
7 november: In januari moeten zo’n 7 Ootmarsumse jongens in de N.t.D. In juni: 17.
Krantenkoppen Het Parool 13-11-1942 (archiefnummer 58)
Vijftien uit ons midden zijn heengegaan
Geëxecuteerde Nederlandse gijzelaars in Haren en St Michielsgestel (o.m. Baron Schimmelpennick van der Oye).
In het offensief
Geallieerde successen in het Middellandse zee gebied en Noord Afrika. Engelse bombardementen in Duitsland, Italiaanse verliezen, toenemend aantal bondgenoten uit voormalige neutrale landen. Verzet in Hongarije, Roemenië, Macedonië. Duitse problemen in Rusland.
Neergang van ons onderwijs.
Beperkingen op het Middelbaar onderwijs
Een gevaarlijke beweging
Een religieuze beweging die middels ‘Oxfordgroepen’ tot berusting oproept.
Economische ineenstorting in Zuid-Oost Europa.
Inflatie in Joegoslavië, Roemenië en Griekenland. Ten dele door het gebrek aan medewerking van de bevolking aan de bezetter.
Frankrijk heeft gesproken
Commander Herriot levert zijn lintjes in uit protest tegen de Duitsers en wordt gearresteerd
De loonpolitiek van de Nazi’s
Kosten van levensonderhoud gestegen met 50-70%, geen loonsverhogingen.
Onze officieren in Polen
Info over krijgsgevangenen.
Waarschuwing
M.b.t. Engelse bombardementen op Nederlandse verkeersmiddelen.
Van het Binnenlandsche Front
Het A.N.P. in Duitse handen. Bombardement om Limburgse mijnen. Fiasco van de Nederlandse Omroep. Landverraders: Nederlanders aan het Duitse Oostfront.
De krant geeft ook een vertaling van een artikeltje uit Das Hamburger Fremdenblatt 24-7-1942:
“Uit Amsterdam wordt vernomen dat Nederlandsche burgers zich beestachtig gedragen tegenover de Joden. De Joden hebben zich naar aanleiding daarvan gewend tot de Duitsche Weermacht met het verzoek hen te beschermen. De Weermacht, heeft ondanks de eeuwige vijandschap de Joden in bescherming genomen en ze op eigen verzoek getransporteerd naar Duitschland alwaar ze rustig hun bedrijf kunnen uitoefenen. De Joden hebben, teneinde hun dankbaarheid te tonen voor deze mildheid, hun huisboedel en sieraden ter beschikking gesteld van de dakloze gezinnen in Duitschland welke door de Engelsche vliegers zijn geteisterd.”
20 november: Vannacht zijn 10 burgers in Denekamp opgepakt, omdat ze vorige nacht de Joden hebben geholpen, die allen opgepakt zijn.
25 november: Vanavond feestje gehad!
Notities van Radio Oranje
Annie noteerde hier vervolgens een liedje of gedichtje dat door een radiozender werd uitgezonden. Eveneens de afstemming op die (verboden?) radiozender
Laat Woudenberg nu maar gappen en schelden
Eens komt een eind aan die hakenkruishelden
Dan zal de Brandaris het kustlicht ontsteken
Terwijl wij de Moffen de nekken gaan breken
Tussen Bergen en Katzand
Staan hoge bomen in het land
En of Mussert nu ook kakelt
Eens wordt hij zwijgend opgetakeld
Goede morgen luisteraars, op zee in het Vaderland en de Overzeese Gewesten. Hier is de Brandaris op 371. 375 m. 25 – 31 – 41 en 49 meterband. Hier is ’t nieuws!
En nu tot spoedig luisteraars. Voor allen in tijdelijk bezette gebieden. Goede moed voor allen huiswaarts en op zee behouden vaart en goede wacht.
We staan hier niet om te pochen,
Maar toch zullen we ze krijgen die Moffen!!!
December 1942
6 december: Eindhoven gebombardeerd; over de 100 doden. De kuststreken worden geëvacueerd. Ootmarsum is reserve evacuatiegemeente.
Het is St. Nicolaas en de Sint heeft ons goed bedacht. In Engeland heeft hij een cadeautje gegeven aan generaal Alexander: een stoffer en blik om in Afrika de Rommel op te vegen.
13 december: Gisteren bericht gekomen dat waarschijnlijk 25 Ootmarsumse jongens naar Duitsland moeten.
Vandaag heeft Mussert gesproken. Hij is leider van het Nederlandse volk geworden, maar het betekent niet heel veel. Een jankende hond die men een been voor gooit.
15 december: Nog geen verder bericht over de jongens die naar Duitsland moeten.
17 december: De Duitse kapelaan heeft de stelling in ’t Brook verlaten. Hij was hier 14 maanden; misschien tropendienst. Het speet hem geweldig
(Met de Stelling in ’t Brook wordt bedoeld het radarstation, aan de rand van Ootmarsum, dat de Duitsers gebruikten om geallieerde vliegtuigen op te sporen. Waren deze eenmaal ontdekt, dan werd de positie doorgegeven aan Duitse jagers die op vliegveld Twente waren gestationeerd. Deze trachtten dan de geallieerde machines uit de lucht te schieten)
18 december: In Hengelo is een kindje van een paar maanden te vondeling gelegd.
Hier in het Heidehof heeft het aardig gespookt. Meneer Jansen uit Almelo heeft er met zijn vriend een goed werk verricht, maar helaas werd dit geheime zaakje ontdekt. Meneer Jansen probeerde te vluchten, maar werd aangeschoten; ligt nu in het ziekenhuis.
Vanavond naar een protestantse uitvoering geweest. De moeite waard.
Er wordt extra boter uitgedeeld met Kerstmis.
19 december: Vanavond melk gehaald, een plezierig uitstapje.
24 december: Avond vóór Kerstmis. Een fijne avond gehad. Om 12.00 uur een H. Mis vanuit Engeland. Laat in bed en om half zes er weer uit.
28 december: Blok, onze gevierde snor is opper-af.
Vervolg: Gedichten van Herman