Kazerne Grave (Dutch)

Mijn overgrootvader Herman Velthuis heeft in Grave zijn diensttijd vervuld, dit moet rond 1875 geweest zijn, bijna honderd jaar later heb ik mijn diensttijd ook in Grave doorgebracht, maar in 2009 vond ik uit dat het om twee verschillende kazernes gaat die allebei niet meer als zodanig functioneren.

Herman zat in de kazerne Noorderblok. Wanneer dit precies gebouwd is, is niet bekend. In een belastingkohier uit 1635 wordt gesproken over losse onderkomens voor soldaten/ruiters en over vijf verschillende kazernes voor soldaten/ruiters. In een kohier uit 1697 is sprake van 20 kleine barakken, 12 ruitersbarakken met stallen, 8 dubbele barakken en nog eens 20 dubbele barakken. In 1742 wordt binnen de Graafse magistraat voorgesteld om barakken te maken voor de huisvesting van getrouwde soldaten, door de zogeheten Maasbarakken – waarmee bedoeld worden: de barakken direct aan de Maas, die vanaf dan het Noorderblok mogen heten –  te verlengen en nieuwe barakken te maken achter de kerk (het Zuiderblok).

Volgend op de Franse Revolutie gingen de Noordelijke Franse troepen in de slag met de Engelse en de Oostenrijkers.

Onder leiding van de Franse generaal Pichegru werden de Noordelijke Nederlanden echter snel door de Fransen bezet – in de meeste plaatsen werd hij door de plaatselijke Patriottenbeweging met open armen ontvangen. Maar enkele plaatsen hielden heldhaftig stand o.a. Grave maar het was de tweede campagne die toch ook voor Grave funest werd. Op 18 oktober 1794 begon de belegering van Grave en ondertussen trokken de Franse troepen de Maas over en namen ze Nijmegen, waarop de Oostenrijkers zich terugtrokken achter de Rijn.

Ondertussen werd Grave heldhaftig verdedigd door de 74 jarige, van oorsprong Zwitserse generaal majoor Andreas de Bons die in dienst was van het leger van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

De Bons wist de belegering o.l.v. de Franse generaal Salme twee maanden lang te weerstaan en moest uiteindelijk op 30 december 1794 capituleren. De stad was door de aanhoudende Franse beschietingen volledig aan puin geschoten. De Staatse troepen werden in krijgsgevangenschap afgevoerd naar Frankrijk, De Bons zelf mocht in Nederland blijven en kreeg toestemming om naar Den Haag te gaan, alwaar hem werd lof werd toegezwaaid door Stadhouder Willem V en de Staten-Generaal. Een maand later werd ook Amsterdam in bezit genomen en kwam heel Nederland onder Frans bestuur te staan.

Tijdens deze belegering van Grave werd ook de kazerne  in brand gestoken.

In 1801werd het half verwoeste Noorderblok weer in zijn oude staat herbouwd. In 1818-1819 wordt de bestaande bouw gewijzigd en voorzien van een extra verdieping en een kap met een zak. Het gebouw krijgt vanaf dat moment min of meer het huidige aanzien. Het was in dit gebouw dat Herman gestationeerd werd.

In 1892 werd de kazerne ontruimd en werd het in gebruik genomen door de paters van de H.Familie. Nadat de paters uit Grave vertrokken waren werd het in een smaakvolle eigentijdse stijl verbouwd to luxe appartementen en bedrijfsruimte.

Ten tijde van Herman’s stationering vormde het Noorderblok een deel van het, nog steeds bestaande, halfbastion ‘Bekaf’ een van de drie bastions en twee halfbastions van de oude vesting Grave. Bekaf was tot 1892 de parade plaats van het garnizoen, dus Herman zal daar ook regelmatig gestaan en geparadeerd hebben. Tussen 1876 en 1914 zijn de meeste vestingwerken in Grave afgebroken, misschien heeft hij daar zelf ook aan mee moeten werken.

In 1972 kwam ik als dienstplichtige soldaat ook in Grave terecht, maar ik was gestationeerd in de Generaal de Bons Kazerne een paar kilometer buiten het stadje. Deze kazerne functioneerde tussen 1939 en 1995, momenteel is het een opvangcentrum voor asielzoekers.

Toen mijn moeder in 1949 naar Brabant vertrok had haar opa het daar helemaal niet op zitten hij herinnerde zich Brabant van zijn diensttijd en vond het maar een armzalige bedoeling in Brabant, de keuterboertjes waren niets in vergelijking tot de relatief welvarende boeren op de meer vruchtbare gronden van Twente.

The restored Noorderblok – now appartments


Annie Budde – granddaughter of Herman Velthuis

 

Back to : Various: Netherlands, Australia, Travelogues